SÜT TÜKETİMİ AB ÜLKELERİNE GÖRE ÇOK AZ
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İl Temsilcisi Sema Kopal, Dünya Süt Günü’nü kutlayarak yazılı bir açıklama yaptı. Kopal’ın açıklaması şöyle: Dünya Sütçülük Federasyonu (IDF-International Dairy Federation), sütün küresel bir gıda olarak önemini vurgulamak ve farkındalığı arttırmak için 1956 yılında, 21 Mayıs’ı Dünya Süt Günü ilan etmiştir. Her yaştan insanın, özellikle çocukların sağlığı için vazgeçilmez temel besin kaynağı olan süt ve süt ürünlerinin (yoğurt, peynir vb.) tüketimi ülkemizde düşük seviyelerde seyretmektedir. Yapılan araştırmalarda özellikle gelir seviyesi düşük ailelerin çocuklarında günlük tüketimin yetersiz kaldığı ve çocuklarda süt içme alışkanlığının olmadığı görülmektedir. Ülkemizde kişi başına yıllık süt tüketimi AB ülkeleri ve ABD ortalamalarının oldukça altındadır.
SÜT TÜKETİMİ AZALDI
Ulusal Süt Konseyi’nin 2018 verilerine göre kişi başına yıllık süt tüketimleri ABD’de 68 litre, AB ülkeleri ortalaması 65 litre iken ülkemizde yaklaşık 34 litre civarındadır. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) her yıl yayınladığı verilere göre 2019 yılında, kişi başına yıllık içme sütü tüketimi 39,7 kg, peynir 17,5 kg, yoğurt 29,5 kg, ayran 18,1 kg ve tereyağı ise 2,2 kg olarak gerçekleşmiştir. Özellikle Covid-19 pandemi sürecinde işini kaybeden ve geliri azalan ailelerin süt tüketimi daha da azalmıştır. Oysaki güvenli, ucuz ve sağlıklı gıdaya ve özellikle süte erişmek her çocuğun hakkıdır. Süt üreticileri, yüksek maliyetlerden ve sütlerini maliyetlerin altında satmak zorunda kalışlarından ya da belli dönemlerde oluşan talep fazlası sütlerini satamamaktan sütün üreticiden düşük fiyatlara alınırken markette tüketiciye bu fiyatın 4-5 katına satılmasından şikayetçi.
BİLGİ KİRLİLİĞİ VAR
Neredeyse tüm tarımsal girdilerde dışa bağımlı hale getirilen ülkemizde, maliyetlerini karşılayamayan süt üreticilerinin tonlarca sütü döktüğünü görürüz zaman zaman. Ülkemizde süt tüketimi ile ilgili en büyük sorunlardan biri bilgi kirliliğidir. Konunun uzmanı olmayan kişiler, yanlış bilgilerle tüketicileri yanıltmakta ve akıllarını karıştırmaktadırlar. Tüketiciler, gıda güvenliği ve besin değerleri açısından en uygun olan pastörize ve UHT sütler yerine, herhangi bir denetime tabi olmayan sokak sütü almaya yönlendirilmektedir. Mevzuata uygun şekilde satışa sunulan çiğ sütler kesinlikle doğru süre ve sıcaklıkta ısıl işlem uygulanmadan tüketilmemelidir.
SÜRECİ KOOPERATİFLER YÖNETMELİ
Çiğ süt veya çiğ sütten üretilen süt ürünlerinin (yoğurt, peynir, kefir) tüketilmesi Bruselloz ve Tüberküloz (verem) gibi son derece tehlikeli hastalıklara neden olabilmektedir. Ülkemizde sütün daha fazla tüketilmesi için çiğ süt ile perakende süt fiyatları arasındaki aşırı farkın düşürülmesine yönelik politikalar oluşturulmalıdır. Bunun için; süt üreticisi, çiftçi ve köylülere verilen destekler artırılmalı, kırsal kalkınmaya önem verilmeli, kooperatifler kurulmalı, var olan kooperatifler desteklenmeli, yerel yönetimler süt ile ilgili süreçlere dahil olmalı, sütün tüketiciye ulaştırılmasında aracılar ortadan kaldırılarak kooperatifler tarafından bu süreç organize edilmeli ve yönetilmelidir.
PASTÖRİZE SÜT ÖZENDİRİLMELİ
Süt tüketiminin arttırılmasına yönelik politikalar geliştirilmeli, okul sütü projesinde yaşanan aksaklıklar düzeltilerek devam ettirilmeli, her yaştan tüm çocukların ve emekçi halkımızın ucuz, güvenli ve sağlıklı süte ulaşması sağlanmalıdır. Bilimsel yöntemlerle üretilen pastörize ve uzun ömürlü sütlerde (UHT) besin değeri kaybı olmadığı gibi mikrobiyal açıdan da güvenlidir. Bu yüzden pastörize ve uzun ömürlü süt tüketimi özendirilmelidir. Diğer ürünlerde olduğu gibi süt ve süt ürünlerinde de coğrafi işaretli ve geleneksel ürün adı tescil edilmiş ürün sayısının artırılarak yerel üretim, sürdürülebilirlik ve izlenebilirlik sağlanmalıdır.
DENETİM VE YAPTIRIMLAR ARTMALI
Süt ve süt ürünlerindeki denetim artırılmalı, kayıt dışı üretime ve satışa izin verilmemelidir. İrili ufaklı işletmelerde gıda mühendisi istihdamı sağlanmalı, gıda mühendislerinin İstihdamı Zorunlu Personel Taban ücretinin altında, düşük ücretlerle çalıştırılmasına karşı gerekli denetim ve yaptırımlar uygulanmalıdır. Kamuda yeter sayıda gıda mühendisi ataması yapılmalıdır. Gıda mühendislerinin teknik bilgisinden; üretimden-denetime kadar olan her aşamada yararlanılmalıdır. Sağlıklı nesiller için sağlıklı ve yeterli süt tüketelim. Sağlıklı toplum için herkese süt. Dünya Süt Günü kutlu olsun
