TMMOB Makina Mühendisleri Odası Kocaeli Şube Başkanı Murat Kürekçi, konut ve küçük işyerleri için gaz fiyatlarına yapılan zamlara ilişkin açıklama yaptı. Yazılı olarak yayınlanan açıklama şöyle:
İktidar büyük işletmeler ve elektrik santrallarına gaz satış fiyatında indirim yaparken Konut ve Küçük işyerlerinin gaz fiyatlarına zam üzerine zam yapıyor. 2021 içinde her ay doğal gaz fiyatlarına zam yapan BOTAŞ’ın gaz satış fiyatları 2019 Mart-2021 Mart döneminde konut aboneleri ve küçük ticari/sınai işletmeler için yüzde 44,9 oranında artmıştır. Aynı dönemde büyük sanayi kuruluşlarına satılan doğal gazın fiyatı artmamış, tersine yüzde 4,6 oranında düşmüştür. Elektrik üretimi amaçlı gaz tüketimini desteklemek için, doğal gaz yakıtlı elektrik santrallarının satış fiyatlarında da artış olmamış ve yüzde 6,9 oranında indirim uygulanmıştır. Bu rakamlara ÖTV ve KDV ise dahil değildir.
‘KULLANIM BEDELİ SÜREKLİ ARTIYOR’
Konutlar ve küçük işyerlerinin doğal gaz faturaları, BOTAŞ’ın yaptığı zamların yanı sıra özel doğal gaz dağıtım şirketlerinin BOTAŞ’tan aldıkları gazın fiyatına eklenen ve sürekli artan ‘sistem kullanım bedelleri’ ile artmaktadır. Sistem kullanım bedelleri, EPDK tarafından her dağıtım bölgesi ve şirketi için ayrı ayrı belirlenmektedir. Fiyat artışlarının sürekli olarak yansıtıldığı sistem kullanım bedeli, tüketicinin ödediği tutarın üçte birine ulaşmaktadır. Her ne kadar Türkiye’nin doğal gaz alım fiyatları ‘ticari sır’ olduğu gerekçesiyle kamuoyuna açıklanmasa da basında yer alan çeşitli haberlere göre BOTAŞ’ın uzun vadeli anlaşmalarla Rusya Federasyonu, İran ve Azerbaycan’dan boru hatları ile ithal ettiği doğal gazın fiyatı 170-190 dolar/1000 metreküp düzeyindedir.
‘DOĞAL GAZDA SÜBVANSİYON SÜRÜYOR’
Kaba bir hesapla doğal gaz ithal fiyatının ortalama 180 USD/1000 metreküp olduğunu kabul edersek 1 USD=7,30 TL dolar kuru üzerinden 1 metreküp gazın çıplak alım maliyeti, 1,31 TL’ye gelmektedir. İşletme giderleri de eklendiğinde, BOTAŞ’ın 1 metreküp doğal gaz maliyetinin 1,50 TL’yi geçmesi söz konusudur. Bu rakamlar, halen doğal gazda sübvansiyonun sürdüğünü göstermektedir. Ancak daha çarpıcı olan husus, fiyatlandırma politikasında BOTAŞ’ın konut ve küçük sanayi için fiyatları yüzde 44,9 oranında artırırken özel büyük sanayi kuruluşlarını ve elektrik santrallarına yönelik bırakın zammı, indirim yaparak onları kollamasıdır. Özel elektrik santrallerine kamudan kaynak aktarım mekanizmaları olan kapasite tahsis, yerli kömür santrallerinden yüksek fiyatla alım ve YEKDEM uygulamalarına düşük fiyatla gaz satışı da (yeniden) eklenmiştir.
‘İŞSİZ ORDUSU 10 MİLYON OLDU’
Toplam istihdamın üçte birinden fazla bir bölümünün sosyal güvenlik sistemi dışında sigortasız ve yüzde 60’ından fazlasının asgari ücret düzeyinde ücretle çalıştığı günümüz Türkiye’sinde, geniş anlamda işsiz sayısı 10 Milyonu geçmiştir. Salgından ötürü işten çıkarılan veya çok düşük ödemelerle yaşamlarını sürdürmeye çalışan emekçilerin, işyerleri kapatılan on binlerce esnafın borçlarını ödeyemedikleri için gaz ve elektriklerinin kesildiği de bilinmektedir. Mart 2019-Mart 2021 döneminde TÜİK’in resmi enflasyon artışı yüzde 27,58 olurken konutlarda elektrik fiyatları yüzde 48,35, doğal gaz fiyatları konut ve küçük sanayi için fiyatları yüzde 44,9 oranında artmıştır.
‘BU ÖNERİ AYMAZLIKTIR’
İktidarın, küçük bir azınlığın varlık içinde yüzmesini göz ardı ederek kredi kartlarının borçlarını, kiralarını, elektrik, doğal gaz, su, telefon, internet faturalarını ödeyemeyen açlıkla yoklukla boğuşan milyonlara sabır ve tevekkül önermesi, aymazlıktır. Korona virüs salgını nedeniyle daha önce de işsiz olup şimdi iş bulma umudunu tümüyle yitirenler, salgın nedeniyle işyerlerinin daralma, küçülme ve kapanması nedeniyle işten çıkarılanlar, asgari ücretin yarısına bile varmayan düşük ücretlerle çaresiz çalışanlar, kapanan çok sayıda küçük işyerinin sahibi ile sayıları on milyonu geçen işsiz yurttaşlar, küçük üreticiler, düşük emekli maaşları ile yaşamlarını sürdürmeye yeterli olmayan emekliler, bütün bu kesimlerden çok sayıda yurttaş; elektrik, doğal gaz, su, telefon, internet faturalarını ödeyememekte, elektrik ve gazlarının kesilmesi ile enerji yoksulları arasına katılmaktadır.
‘İŞSİZLERE MADDİ DESTEK TALEBİ’
Bu sorunu aşmak için; abonelerden tahsil ettikleri güvence bedellerini yıllarca bedelsiz kullanmakta beis görmeyen şirketlerin, elektrik, doğal gaz, internet faturalarını vadesinde ödeyemeyenlere hizmet vermeyi durdurmaları önlenmelidir. Elektrik, su, doğal gaz, telefon, internet faturalarını ödeyemeyen yurttaşların faturalarını kamu karşılamalıdır. İşsizlik Sigortası Fonu’nun kaynakları şirket patronları için değil, emekçiler için kullanılmalı ve işe gidemeyen, işten çıkarılan, iş bulamayanlara kamusal maddi destek sağlanmalıdır.
